(Door Marlies)

Pfoe, terugkomend van een weekje zon-midden-in-de-winter is er een mer a boire
aan klassiek items om uit te kiezen… De Nationale Opera heeft een nieuwe: Porgy
and Bess (heerlijk repertoire!), de Nederlandse Reisopera waagt zich aan Die Tote
Stadt, De Munt doet een wat wonderlijke combi van Hertog Blauwbaards Burcht
en De Wonderbaarlijke Mandarijn van Béla Bartók en er zijn stukken in de krant
over de revival van Radio 4 (ze lijken het eindelijk een beetje door te hebben, maar
daar zal niet iedereen het mee eens zijn…) en over al dan niet escapades in het
kader van MeToo van dirigenten, waar ik wel wat van kan vinden, maar waar ik
me hier niet aan waag; ik wil het met u hebben over de mooie kanten van de
klassieke muziek.

Hertog Blauwbaards burcht triggerde in mij wat. Ik las als kind het sprookje en
griezelde ervan. Na enig zoeken vond ik het terug in een van de ‘Groot Sprookjes
Boeken’. Dat ik er als kind geen trauma aan heb overgehouden mag een wonder
heten: het is een buitengewoon bloederig en wreed verhaal. Wat te denken van
zinnen als: ‘Daar, op de grond, lagen zes lijken op een rijtje in een plas van bloed…’
Je zal er maar bij uitkomen als jonge, net gehuwde blom. Of ‘Hij greep zijn vrouw
bij de haren en sleepte haar over de grond…’ en als laatste, als Fatima eindelijk
gered is (waar bleven die sufferds van broers zo lang?) ‘de broers waren zo vervuld
van afschuw en walging dat ze de wreedaard met zijn eigen zwaard onthoofdden.
Zo kreeg hij zijn verdiende loon.’ De broers speelden met groot gemak even voor
eigen rechter, maar ja, het is een sprookje hè…

Blijkbaar hebben (de meeste) kinderen een soort ingebouwd mechanisme dat
hun geest beschermt tegen dit soort wrede verhalen – sprookjes zijn vaak wreed – ,
want ik kan me niet herinneren er destijds van wakker te hebben gelegen.

Hertog Blauwbaards burcht van Béla Bartók gaat overigens meer in op het
psychologische aspect van het sprookje en er komt geen bloed aan te pas, wel
geestelijke marteling, minstens even wreed, dunkt mij.

De titel triggerde mij ook omdat we in onze Frankfurt-reis van februari met Musico
een van de avonden een double bill hebben: deze Hertog Blauwbaards burcht en Die
sieben Todsünden van Weil/Brecht.

Bartok heeft er een uiterst subtiel en wreed psychologisch spel van gemaakt, met
maar twee zangers: de hertog en Judith, zijn in dit geval vierde vrouw. De twee
houden van elkaar, maar zijn door geestelijke barrières zo ver van elkaar verwijderd
dat het alleen maar fout kan gaan en dat gaat het ook. Blauwbaards vorige vrouwen
leven nog, maar zijn veranderd in zombies en Judith wacht hetzelfde lot.

Bartok’s muziek wordt naarmate de opera (eenakter!) vordert, steeds beklemmender.
Ik zat naar een stukkie ervan op YouTube te kijken en werd onmiddellijk en bijna
onvoorwaardelijk de muziek ingetrokken. Razendknap gecomponeerd, maar drie
aktes lang kan een mens dit waarschijnlijk niet verdragen. Je moet een sterke geest
hebben (dat moet je als zanger sowieso, maar hier nog eens extra) wil je dit een
aantal keren achter elkaar zingen en er bij overeind blijven. Lange, lange lijnen moet
je kunnen zingen en acteren, waarbij de onderstroom van je energie dóór moet
blijven gaan om de aandacht vast te houden. Ik ben razend benieuwd wat ze daar
in Wiesbaden mee gaan doen.

Ik laad voor u een filmpje op met Sylvia Sass als Judith en Kolos Kováts als Blauwbaard.
Intrigerende muziek, die onder je huid kruipt…

https://youtu.be/BtdmaREL3jo

(Door Marlies)

Er is geen betere opera om 2018 mee af te sluiten en 2019 mee te beginnen dan
La Cenerentola oftewel Assepoester. Gioacchino Rossini laat zien dat het wel
degelijk wat brengt als je je tijd afwacht, je bescheiden edoch rechtvaardig opstelt,
als je vergevingsgezind kunt zijn. Opportunisme loont niet: de zussen en (vreselijke!)
vader van Assepoester komen er bekaaid af.

Ik wens u dus voordat ik verder ga een 2019 toe als van Assepoester: moge u
– als dat het geval is – uit uw patstelling komen en uw geluk vinden. En als u het
al gevonden hebt: koester het zoals Cenerentola haar prins koestert en wees mild
naar degenen die het allemaal niet begrijpen: ze zijn slechter af dan u en voor
hen komt wellicht ook nog de tijd.

We genoten met volle teugen in Mannheim: vooral de kinderen, die ruim bediend
werden met zotte situaties. Een paar rijen vóór mij zat een klein blond jongetje.
Hij ging tijdens het tweede bedrijf even weg. Die moet plassen, dacht ik; ik zag
hem in gedachten al alleen door het enorme theater dwalen. Een paar minuten later
was hij echter terug en ik zag hem naar zijn moeder een van-plezier-kwispelende-beweging
maken. Zijn geschater ging boven dat van het publiek uit en bereikte – zo te zien aan
Dandini, die de show stal als knecht van de prins – ook de zangers op het toneel.
Het was exemplarisch voor de avond: doldwaze situaties met een sterk
theater-van-de-lach-gehalte: John Lanting moet vanaf zijn wolk vergenoegd hebben toegekeken.

De zang leed er niet onder, onder de vaart die bijna moordend was: Cenerentola
overtuigde vanaf noot één. Vooral de stiefzus Clorinda (Ji Yoon) was hilarisch;
wie nog zegt dat op het gezicht van Aziaten geen emotie zichtbaar is moet naar
haar kijken: geweldig.

Voor mij was de absolute topper knecht Dandini: hij acteerde, sprong en danste,
bespeelde zelfs de bezem-gitaar als een volleerde Elvis en zong daarbij de sterren
van de hemel. De prins bleef een beetje achter bij de rest: zijn coloraturen waren
niet overal even nauwkeurig en tsja, die hoge noten, dat weten we nou wel.

Ik laad het filmpje op van Nationaltheater Mannheim en laat regisseur Cordula
Däuper het zelf even uitleggen; ze heeft geweldig werk verricht!

(Door Marlies)

Soms moet opera schuren, zeggen liefhebbers wel eens. Soms ja, maar niet altijd.
De producties die ik tijdens de kerstdagen met de Musico-groep in Heidelberg
zag schuurden niet, nergens, nooit.

Met bovenstaande regeltjes begon ik mijn berichtje op Facebook een paar dagen
geleden. Ik bedacht dat het ook een mooi beginnetje was voor mijn stukkie over
La Boheme, de eerste opera die we zagen in Mannheim. Zo kunt u nog een beetje
mee nà-genieten.

Voor de zesde keer bracht ik de kerstdagen niet thuis, maar in Duitsland door.
Ik hou niet van het opgelegde pandoer van kerst en met mijn lief ben ik overeengekomen
dat ik de kerstdagen elders doorbreng en dat we met oud en nieuw samen zijn.
Ik ben hem er nog steeds dankbaar voor dat hij zich zo flexibel opstelt.

Goed, La Boheme dus. De enscenering van La Boheme is al decennia lang dezelfde:
in het eerste bedrijf over elkaar heen buitelende bohemiens: dichter Rodolfo,
schilder Marcello, filosoof Colline en componist Schaunard vieren op zolder hun
eigen armoedige kerst. Creatief gaan ze om met de laatste compositie die Schaunard
gemaakt heeft: ze fikken het papier waarop hij staat op in de kachel om het nog een
beetje warm te hebben. Knap gecomponeerd van Puccini en geweldig geacteerd
door de vier mannen, organische en vol vaart. Drie van de vier mannen slaan vervolgens
aan het feesten in een restaurant in de buurt en dichter Rodolfo blijft nog even achter
om een laatste product af te maken. Hij maakt kennis met naaistertje Mimi, in het
laatste stadium van TBC.

In het tweede bedrijf dreigt het noodlot aan alle kanten en in het derde bedrijf
slaat het ongenadig toe: Mimi sterft in een ademtocht. Razendknap gecomponeerd
door Giacomo Puccini. Als altijd heftige emoties, in Heidelberg nog eens extra versterkt
doordat de man die Schaunard speelde tijdens het tweede bedrijf vader werd: hoe
hard en hoe mooi kan het vak zijn.

Ik laad het filmpje op waarin Renata Scotto uitlegt hoe Mimi sterft. Ik heb er niks
aan toe te voegen, hóef er niks aan toe te voegen, zoals zij het uitlegt: dat is de kracht
van opera.

Tot aan de andere kant van 1 januari 2019! Heb een goed en gezond en muzikaal jaar!