(Door Marlies)

Ik mopper wel eens dat er te weinig aandacht is voor klassieke muziek in de
kranten en op social media. De laatste tijd heb ik niks te klagen. Het donderde
en bliksemde even rond Lotte de Beer’s enscenering van Mozart’s ‘Die
Zauberflöte’, maar ik heb de indruk dat die polemiek als een nachtkaarsje is
uitgegaan…

Er stond een flink stuk in ‘ons eigen’ Eindhovens Dagblad over nieuw
aanstormend talent  Laetitia Gerards – al groef het niet erg diep – en in De
Volkskrant over hoe het is om te zingen het koor van de Nationale opera.

Op Facebook ook lekker veel muziek; daar zit ik welbewust in mijn eigen
bubble… ik gebruik Facebook namelijk als ‘feestboek’; hard ander nieuws haal
ik bij bronnen die daartoe toegerust zijn en op Facebook geniet ik van alles
wat collega’s in de klassieke muziek voor elkaar boksen en posten. Ik vind het
prima zo.

En als je echt helemaal niks anders meer te doen hebt is daar nog altijd
YouTube. Ik kook wel eens (niet vaak, manlief doet dat meestal en
overheerlijk…) en heb dan enige minuten over tussen het moment dat het eten
klaar is en de sleutel in het voordeurslot wordt omgedraaid en ik onverwijld
op moet dienen… ik hou van goeie timing… Op zulke momenten zit ik te
surfen op YouTube. Soms op zoek naar nieuwe dingen, soms mezelf
trakterend op dingen waarvan ik al weet dat ze leuk zijn.

Vaak kwam ik uit bij Patty Lupone. Leek een soort van musicalster, maar met
die term doe ik haar zwaar tekort, zo bleek toen ik wat verder zocht,
nondepatatten wat een strot van beton! Die kan alles zingen en ze stoeit met
alle stemtechniek die beschikbaar is: het zaakje over laten slaan, van borst
naar top-register in twee noten, mét lucht (‘gevoileerd’ zeggen wij
zangpedagogen dan sjiek), zónder lucht en messcherp. Ze is door en door
Amerikaans, maar kan alle accenten imiteren, ze danst alsof ze nooit anders
gedaan heeft .

Ik zocht even haar CV op:
Ze is geboren in 1949 en heeft aan de Juilliard School. Ze debuteerde in 1972
al in het theaterstuk ‘The School for Scandal’ en was vanaf dan niet meer van
toneel te slaan.

Ze kreeg een  Tony  voor de hoofdrol in ‘Evita’ en later nog eentje voor haar rol
in de musical Gypsy. Ik kende haar van het gala waarin de tachtigste
verjaardag van Stephen Sondheim gevierd werd.

Haar rol als zangeres wordt in de biografieën die ik las wat onderbelicht…. Het
is een zangeres als een dragonder, munne hemel, wat kan die zingen!

Ik zoek naar een nummer waar dat te horen is en kan maar niet kiezen.
Uiteindelijk toch maar het nummer ‘Have a little Priest’ uit Sweeney Todd,
ook van componist Sondheim. Niet een makkelijke componist om te zingen,
veel tempo-wisselingen, toonsoort-wisselingen, groot qua omvang en hij
houdt weinig rekening met de grenzen en eigenschappen van de menselijke
stem.  Ik probeerde een stukkie na te zingen en kreeg het maar niet zuiver.
Lupone werpt een blik in de camera, zet de knop om en gaat als het
theaterbeest dat ze is voor het beste resultaat en geeft de twee mannen die de
rol van Sweeney Todd dubbelen, vol waar voor hun  geld!

Er zijn ook hele leuke opnamen van haar en Kristin Chenoweth in Bernstein
(verschrikkelijk lastig te zingen) musical ‘Candide’, maar ja een mens moet
kiezen, dus die gaat u lekker zelf surfen!

(Door Marlies)

Weet u wat het voordeel is van ouder worden…??? Dat je meer verleden hebt!
En dat dat verleden soms in een gesprek ineens om de hoek komt kijken, soms
om naar te spoken, maar soms ook om achteraf nog lang te glimlachen en
dingen in een ander perspectief te zien. Na meer dan twintig jaar doet het
deksel dat je toen op je neus kreeg geen pijn meer en een compliment blijkt
langer te blijven hangen.

Ik zat deze week in mijn hoedanigheid als (soort van) secretaresse met
beleidsambtenaren aan tafel. De sfeer was licht melancholiek: de werkgroep
die om mij heen zat genoot van een laatste diner samen: ze is namelijk
opgeheven, anders ingedeeld, niet meer in deze samenstelling bezig, de focus
is verlegd, de speerpunten veranderd, ze is niet meer geborgd (ieieieiek, die
term zou verboden moeten worden…). Kortom met alle ambtelijke termen op
een stokkie en het stokkie in het vuur: het is afgelopen met deze club. Ze
zullen elkaar in andere samenstellingen nog wel tegenkomen en
samenwerken, maar zoals we hier aan tafel zaten zal dat niet meer gebeuren…

Mijn buurvrouw bij het diner was ook een oud-collega: ergens in 1997 werkten
we samen voor dezelfde gemeente. Ik als eind dertiger die een professionele
zangcarrière in rook had zien opgaan en dus weer ‘gewoon’ aan het werk was
gegaan en zij als beginnend jurist, een stuk jonger nog, aan het begin van haar
loopbaan… We hadden het over ‘ken je die-en-die nog?’ en  ‘wat is er toch van
die-en-die geworden?’ toen ze me aankeek over de rundercarpaccio en zei: “ik
weet nog dat we als collega’s mee geweest zijn naar een concert dat jij in het
gemeentelijk cultureel centrum gaf, met een paar jongere zangcollega’s,
sjonge, wat was ik onder de indruk, zoiets had ik nog nooit gezien of
gehoord… zo’n stem… als ik op TV opera zag zapte ik altijd door, maar dit was
verpletterend…”

Ik kan u nauwelijks uitleggen wat een plezier haar compliment mij deed. Ter
plaatse kon ik het concert nauwelijks nog terughalen, maar later op de avond,
thuis op de bank, kwamen de flarden terug en zat ik nog met een glimlach,
niet van mijn gezicht af te béitelen. Ja, het was een mooi concert geweest…

Ik pak mijn plakboeken zelden van de boekenplank, eigenlijk bijna nooit. Dat
bleek ook uit de spinnenwebben die ik lostrok toen ik het juiste boek
probeerde te grijpen; in drie jaar hebben die beesten flink hun best gedaan…
Wanneer zou het nou toch geweest zijn, dat concert?

Het bleek december 1997 geweest. Meer dan twintig jaar geleden, de foto’s
hielpen, bijna alles van die middag kwam terug. Ook de minder leuke dingen:
de sfeer binnen het adhoc opgerichte gezelschap was in de kleedkamers al niet
goed geweest en de recensie, die – laat ik het tactisch proberen weer te geven
– voor mij ietskes beter uitpakte dan voor de heren tenoren, kwam als een
boemerang terug: ik zou de recensent gekend en beïnvloed hebben, er vielen
harde woorden, het clubke klapte uiteen. Ik leerde toen weer een harde les:
het vak is ook binnen de amateurkringen keihard en niet altijd rechtvaardig –
ik heb namelijk een verdomd goed concert gezongen, toen – en een staande
ovatie krijgen heeft ook een keerzijde.

Het duurde tot in 2011 voor ik definitief besloot dat al die negatieve zaken de
positieve teveel overschaduwden, dat mijn faalangst me nog eens zou
vernietigen als ik niet uitkeek en dus: te stoppen met actief solo-zingen. Het is
een strijd geweest, maar zo’n ‘postuum’ compliment na meer dan 20 jaar is
een geweldige pleister op de wonde… die inmiddels trouwens goed genezen is!

De recensent had het over een ovationele reactie op mijn ‘Pace, pace, mio dio’
uit Verdi’s ‘La forza del destino’ en die doe ik mezelf dus hieronder effe
cadeau… Ik zal u lichtjes beschrijven wat er door je heen gaat als je zo’n aria
zingt, dan is het niet voor niks dat na meer dan twintig jaar het spiergevoel
nog precies terugkomt, ’s avonds op de bank.

Er zijn op YouTube talloze prachtige versies te vinden. Ik koos deze, omdat
James Levine (‘Jimmy’ voor intimi) dirigeert en ik moest glimlachen hoe hij
met een ‘opslag’ meteen het tempo haarfijn voor het orkest vastlegt. Hoezo, 4
tellen vooraf?

Bij het chromatische loopje naar beneden aan het begin leer ik nu nog dat het
geen ruk uitmaakt in welk tempo je de noten als sopraan doet, als je maar
zuiver uitkomt en ongeveer gelijk met het orkest… sopranen vrijheid…

En die prachtige lange Verdi-lijnen , die volkomen organisch komen, als je een
Verdi-zangeres met een fatsoenlijke ademtechniek bent. Gek genoeg lukte het
me bij Mozart nooit om zo’n lijn zonder bij-ademen te zingen en bij Verdi
altijd…

Die mooie pianissimo-noot halverwege? Goed afzetten op je middenrif, hem
dan los laten zweven ergens achter je neus en hem als een parachuterende
boompieper laten landen vóór je op het toneel…

En na het tussenspel op tijd inzetten als er geen Jimmy Levine is om het je
aan te geven?  Gewoon banaal tellen: dat is één… dat is twéé, dat is drie…. Als
je bij tien bent komt de tekst: ‘Misero pane…’ tel maar na! Ik had destijds
trouwens een geweldige pianist (wél vriend gebleven!), die subtiel wachtte tot
ik tot tien geteld had… de meeste sopranen kunnen immers maar tot vier
tellen (grapje, dames, grapje!)

En haal vooral adem vóór de laatste ‘Maledizion!’, die hoge bes staat volgens
mij maar als kwartnoot genoteerd, maar ach, als-ie erop zit voor veel en veel
langer: doen!

https://youtu.be/f1EtAVmiQOk