Vocalies (462) Waanzinnige Lucia 19 december 2017

(Door Marlies)

Nog één opera hebt u van me tegoed voordat ik afreis naar Leipzig met de
kerstdagen en met gasten van MUSICO: Lucia di Lammermoor.

Ik schreef er al eens over, de opera bevat een sopranen-hoofdrol die op zijn
zachtst gezegd nogal ‘Anspruchsvoll’ is. Mooi Duits woord vindt u niet? Ik kan
er zo gauw geen goeie Nederlandse vertaling voor vinden. ‘Veeleisend’ komt
nog het dichtste in de buurt…

Twee grote aria’s heeft Lucia te zingen, en in allebei zit waanzin. De eerste
‘Regnava nel silenzio’ is misschien wel moeilijker dan de eerste, omdat daar
een zekere gelaagdheid in zit: ze is nog niet doorgedraaid, maar de waanzin
ligt op de loer en schemert hier en daar door.

De tweede is qua emotie gemakkelijk: hier is ze inmiddels knettergek, om het
maar eens even onparlementair uit te drukken. Ze heeft haar echtgenoot in
het huwelijksbed doodgestoken en komt met bebloed mes het toneel
opgelopen.

Dame Joan Sutherland deed dat zo bloedstollend dat de eerste twee rijen van
het publiek (in de Stadsschouwburg in Eindhoven, jawel…!)  achteruitweek als
ze met de dolk opgeheven naar voren liep, maar dit is een oud verhaal…

Wat aan de hele rol bloedstollend geváárlijk is, is de omvang ervan en het feit
dat het allemaal spatzuiver moet en zeer, zeer precies getimed. In de tweede
aria is er een heel stuk dat precies gelijk moet met de fluit en je valt
onmiddellijk door de mand als je daar ook maar een fractie van afwijkt. En
doe het maar eens: knettergek spelen en tegelijkertijd als een ijskoude
analytica zorgen dat de stem het houdt en dat alles precies loopt zoals Gaetano
Donizetti het voorgeschreven heeft.

U begrijpt dat ik als een wolvin ga zitten loeren of de hoofdrolspeelster in
Leipzig, Anna Virovlansky zich houdt. Het lijkt niet erg aardig van me, maar ik
denk dat ik niet te enige zal zijn die zit te loeren…  iedereen kent de
legendarische zwaarte van de rol… operapubliek is niet altijd aardig.

Groot zal mijn respect zijn als ze er goed doorheen rolt, zoals ik in tranen was
toen ik Anna Netrebko de rol hoorde zingen. Die nam mij zo mee dat ik op
slag mijn wolvinnengedrag vergat.

Nog maar even heel kort de plot dan?
Lucia di Lammermoor wordt vermorzeld in de vete tussen twee Schotse Clans.
Ze leeft met haar broer Enrico op het onrechtmatig verworven kasteel
Ravenswood. Enrico staat daardoor maatschappelijk onder druk en wil zijn
zuster gunstig uithuwelijken om zijn reputatie aldus te herstellen. Maar Lucia
houdt van de aartsvijand van de familie, Edgardo van Ravenswood. Tijdens
het huwelijksfeest doodt ze haar kersverse echtgenoot in het bruidsbed. Het
gezelschap verklaart haar waanzinnig. Edgardo komt om in een duel; net vóór
hij sterft hoort hij de doodsklok luiden voor de dood van zijn geliefde.

En nog een klein lollig detail?
De begeleidende partij bij de waanzinscène bedacht Donizetti oorspronkelijk
voor een glasharmonica. Hij heeft die bij de door hem geleide voorstellingen
al vervangen door een dwarsfluit. Soms wordt de partij toch op een
glasharmonica uitgevoerd. Lastig instrument en moeilijk om iemand te
vinden die zo’n partij goed kan spelen.

In het filmpje Anna Netrebko op haar best. Ik heb er niks meer aan toe te
voegen, dan: excuus voor de rare ondertiteling, voor een vollediger versie: ga
naar YouTube.

 

Leave a comment

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vocalies (461) Kogels die altijd treffen 14 december 2017

(Door Marlies)

Kweenie op welke voorstelling tijdens de kerstdagen ik me het meest verheug,
we hebben Lucia di Lammermoor nog open staan, Der Freischütz, Russische
Weihnachten en een concert met Cantate-bewerkingen van Bach op orgel. Op
het gevaar af dat u me standrechtelijk executeert: ik ben niet zo van Bach,
tenminste van het meeste van Bach. Ik wordt kriebelig van polyfonie; het ligt
gehaal en al aan mij, maar mijn geest kan maar met één melodie mee, als de
rest van de begeleiding meer doet dan alleen begeleiden begin ik te hyperen…
Nogmaals: helemaal mijn schuld.

Sommige dingen van Bach vind ik prachtig: zijn late vioolconcerten (ik geloof
ergens BWV 1043…) zijn echt geweldig, maar ik ben dus niet zo’n type bij wie
alles begint eindigt en doorstroomt bij Bach. Dat heb ik dan weer meer bij
Mozart…

Zo, als u nu niet boos bent afgehaakt en daar nog bent kies ik voor dit stukkie
maar voor Der Freischütz, de andere komen voor ik vertrek echt ook nog aan
bod…

Een opera waar je bij uit kunt pakken, Der Freischütz: duivels, geesten, liefde,
dood, feest, kogels die alles treffen waar je maar op mikt, en dat alles in geheel
willekeurige volgorde. Prachtige aria’s en duetten, mooi koorwerk.

Ik zag ‘m één keer live en heb me een kriek gelachen met de vogel waar Max
op schiet: een toneelknecht (nog nét binnen mijn gezichtsveld) was met
gevaar voor eigen leven in de lichtbalken boven het toneel geklommen en
gooide de vogel op het toneel, natuurlijk vooral níet in de richting waarin Max
geschoten had. Er ging een schater door de zaal.

En als ik Sammie, onze kat, dreigend toe wil spreken omdat-ie weer op het
punt staat iets van de tafel te dieven roep ik luid, laag en dreigend
“Saaaaamiel!!!” (de naam van de man-die-de-kogels-die-altijd-treffen
mogelijk maakt). Hij – de kat – bedenkt zich dan meestal (even) en zint op het
volgende moment dat-ie even aan mijn aandacht kan ontsnappen.

Heel kort de plot:

Om Agathe te huwen moet Max de schutterswedstrijd winnen. Zijn vriend
Kaspar raadt hem aan op zeker te spelen en neemt hem mee naar de zwarte
jager Samiel, zodat hij kogels krijgt die altijd raak schieten. Max wint de
wedstrijd maar het verraad komt uit. Een jaar huwelijk op proef wordt hem
toegestaan; hij zal zijn eerlijkheid moeten bewijzen vooraleer hij definitief
Agathe tot zijn vrouw mag nemen.

In het filmpje een vooruitblik van de Oper Leipzig. Volgens mij wordt het een
heerlijke uitvoering. Lekker vet aangezet hier en daar, een niet al te
hedendaagse uitvoering, veel humor. Oh, en u weet het hè: het Jägerchor zit
erin; het wereldwijd meest gezongen lied voor mannenkoren. Ik coachte
heeeeel lang geleden ooit een mannenkoor en kan het ding nog steeds uit mijn
hoofd meezingen en het marcheert geweldig op de klanken, kan ik u
verzekeren (dat het mannenkoor kraaienvals bleef zingen was niet mijn
schuld…). Ik zal me gedragen hoor, in Leipzig, tenslotte heb ik gasten bij me…

 

 

Leave a comment

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vocalies (402) Lucia di Lammermoor 23 april 2016

(Door Marlies)

Ik heb er al eens vaker over geschreven. Vooral een aardig
berichtje voor mensen uit Eindhoven en omgeving, maar alla,
laat ik het Zuid-oosten dan maar eens voortrekken boven de
Randstad, meestal is het andersom.

Het NatLab  heeft een direct lijntje met London Convent Garden
Royal Opera House, tenminste dat hebben ze van september tot
en met juni, het kan nog even dus.

Live meegenieten van de mooiste opera’s en avondvullende balletten
rechtstreeks uit het Londense Royal Opera House / Covent Garden.

Op zondag 8 mei, om 11.00 uur  gaat er Gaetano Donizetti’s Lucia di
Lammermoor; die is weliswaar niet live, want een ‘encore-voorstelling’
maar dat maakt de pret er niet minder om. Een top-bezetting: Diana
Damrau, expert in het coloratuur repertoire en de Amerikaanse tenor
Charles Castronovo als haar tegenspeler Edgardo.

Bloed-kort het plot, dat kan, want het is een dun verhaaltje.
Er is in het Schotland van de 17de eeuw een voortdurende vete tussen
twee families en Lucia en haar geliefde worden daar de dupe van.
De broer van Lucia dwingt haar te trouwen – vanwege het geld – met
een man waar ze niet van houdt en in de huwelijksnacht gaat het fout.
Lucia flipt (dat is wel heel populair taalgebruik voor het drama van de
opera, maar het moest kort…), vermoordt haar echtgenoot en sterft – n
een van de mooiste aria’s ooit te hebben gezongen. Edgardo raakt na
een duel levensgevaarlijk gewond en zingt vlak voor hij sterft ook nog
een wonderschone aria. Einde opera.

NatLab oordeelt dat deze opera ook geschikt is voor jonger publiek,
vanaf  15 jaar schrijven ze. Nou is alle opera geschikt voor publiek
vanaf 15 jaar, maar hoe ze aan die conclusie komen? Ik zie er het
gemiddelde puberkind van 15 niet gaan zitten, maar alla, streven
naar een jonger publiek is altijd goed.

Gaat u vooral op 8 mei kijken en hou ‘ons’  NatLab in de gaten voor
de nieuwe produkties.

In het filmpje een concertante uitvoering van de waanzinsaria door
Diana Damrau. Met een orkestlid dat een soort glas-orgeltje bespeelt,
geweldig !

 

Leave a comment

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vocalies (389) 21 december 2015

(Door Marlies)

Net terug van een tochtje naar Geldrop. Te voet wel te verstaan,  door een
lente-achtig natuurgebied.

Vervreemdende kerstmarkt in centrum Geldrop met een kerstman die het bar
warm had in zijn ho-ho-ho-pak. Een nijlgans die het ooievaarsnest op een paal
aan het inspecteren was en een buizerd die we wel hoorden maar niet zagen….

Wat mij betreft mag kerst altijd zo zijn, ik ben niet van sneeuw en ijs en
donkerte…. Het was onze kerst – met gebakken eieren en een pint van het vat –
want met de echte kerstdagen ben ik er niet en ook oud en nieuw brengen we
dit jaar gescheiden door.

Hoewel het ons beider instemming heeft dat het dit jaar zo gaat voelt het toch
een beetje vreemd. Op de terugweg zwegen wij en kreeg ik de kans na te
denken over mijn stukkies de komende tijd, want die moet ik een beetje
tussen alle drukte door persen…  belofte maakt schuld: ik zou u op de hoogte
houden van de mooie opera’s en concerten die ik tijdens de feestdagen bezoek.

Lucia di Lammermoor
Op zondag 27 december gaan we – de gasten van Musico en ik – in twee
groepen uiteen. De ene groep blijft in Wiesbaden en gaat daar naar Orfeo, van
Christoph Willibald von Gluck en de tweede groep gaat naar Frankfurt om te
genieten van Lucia di Lammermoor. Ik weet nog niet met welke groep ik mee
mag, maar u krijgt nu een stukkie over Lucia.

Een van de toppers van Donizetti, deze Lucia. Met weinig koor, maar met een
werkelijk prachtig en moeilijk terzet en met twee sopranen-killers: ‘Regnava
nel silencio’ en ‘Il dolce suono’ (gevolgd door de waanzins-aria). Bovendien is
de slot-aria voor de tenor ook een zeer bekende: al doorstoken tijdens een
duel zingt Edgardo zijn werkelijk prachtige ‘Tu che a Dio spiegasti l’ali’, wat
vrij vertaald zoveel betekent als ‘Jij die van God vleugelen hebt gekregen’.

De plot is heel kort samen te vatten: Lucia wordt door haar broer gedwongen
in een liefdeloos huwelijk. Het komt hem zakelijk goed uit als ze met een rijke
man trouwt en daarmee het eigen familiekapitaal veilig stelt én uitbreidt.
Sommige geesten verdragen het niet in liefdeloze keurslijven gedwongen te
worden en Lucia draait dus door, om niet te zeggen: ze wordt knettergek: ze
vermoordt tijdens de huwelijksnacht haar kersverse echtgenoot en de man
van wie ze wél houdt wordt kort daarna in een duel gedood. Wat een ellende,
maar wat een prachtige muziek brengt deze ellende voort.

Joan Sutherland
Ik hoorde Joan Sutherland in een van haar laatste optreden in Eindhoven
(notabene!) de rol zingen en ze was zo magisch dat de eerste twee rijen van de
zaal terugweken als ze hysterisch, met het bebloede mes nog in haar handen
naar voren liep. Ik was met een dierbare vriend toen, die een paar maanden
later plotseling overleed en die de kaartjes had gekocht. Op de trappen van de
stadsschouwburg zwaaide iemand met vier briefjes van 100 gulden voor de
twee kaartjes die wij hadden en hij verblikte niet en zei meteen krachtig ‘nee!’
Ik hield van hem voor die vastberadenheid en liep glimlachend achter hem
aan naar binnen: dan ben je rijk!

In het filmpje een bloedstollende versie met Anna Netrebko. Ondertiteld, dus
u kunt het bijna per woord volgen. Let op het samenspel met de piccolo. En let
op hoe Netrebko de trap neemt in één lange toon. Wauw! Ze is meester over
de situatie en kent het repertoire van voor naar achter en weet precies, maar
dan ook zeer precies hoe luid ze moet zijn om nog net over het orkest uit te
komen. Jammer dat het publiek in zijn enthousiasme de sfeer kapot slaat na
de laatste noot, maar als u de tijd neemt om de aria uit te luisteren hebt u iets
onvergetelijks gehoord (en gezien!).

 

Leave a comment

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *