Vocalies (462) Waanzinnige Lucia
(Door Marlies)
Nog één opera hebt u van me tegoed voordat ik afreis naar Leipzig met de
kerstdagen en met gasten van MUSICO: Lucia di Lammermoor.
Ik schreef er al eens over, de opera bevat een sopranen-hoofdrol die op zijn
zachtst gezegd nogal ‘Anspruchsvoll’ is. Mooi Duits woord vindt u niet? Ik kan
er zo gauw geen goeie Nederlandse vertaling voor vinden. ‘Veeleisend’ komt
nog het dichtste in de buurt…
Twee grote aria’s heeft Lucia te zingen, en in allebei zit waanzin. De eerste
‘Regnava nel silenzio’ is misschien wel moeilijker dan de eerste, omdat daar
een zekere gelaagdheid in zit: ze is nog niet doorgedraaid, maar de waanzin
ligt op de loer en schemert hier en daar door.
De tweede is qua emotie gemakkelijk: hier is ze inmiddels knettergek, om het
maar eens even onparlementair uit te drukken. Ze heeft haar echtgenoot in
het huwelijksbed doodgestoken en komt met bebloed mes het toneel
opgelopen.
Dame Joan Sutherland deed dat zo bloedstollend dat de eerste twee rijen van
het publiek (in de Stadsschouwburg in Eindhoven, jawel…!) achteruitweek als
ze met de dolk opgeheven naar voren liep, maar dit is een oud verhaal…
Wat aan de hele rol bloedstollend geváárlijk is, is de omvang ervan en het feit
dat het allemaal spatzuiver moet en zeer, zeer precies getimed. In de tweede
aria is er een heel stuk dat precies gelijk moet met de fluit en je valt
onmiddellijk door de mand als je daar ook maar een fractie van afwijkt. En
doe het maar eens: knettergek spelen en tegelijkertijd als een ijskoude
analytica zorgen dat de stem het houdt en dat alles precies loopt zoals Gaetano
Donizetti het voorgeschreven heeft.
U begrijpt dat ik als een wolvin ga zitten loeren of de hoofdrolspeelster in
Leipzig, Anna Virovlansky zich houdt. Het lijkt niet erg aardig van me, maar ik
denk dat ik niet te enige zal zijn die zit te loeren… iedereen kent de
legendarische zwaarte van de rol… operapubliek is niet altijd aardig.
Groot zal mijn respect zijn als ze er goed doorheen rolt, zoals ik in tranen was
toen ik Anna Netrebko de rol hoorde zingen. Die nam mij zo mee dat ik op
slag mijn wolvinnengedrag vergat.
Nog maar even heel kort de plot dan?
Lucia di Lammermoor wordt vermorzeld in de vete tussen twee Schotse Clans.
Ze leeft met haar broer Enrico op het onrechtmatig verworven kasteel
Ravenswood. Enrico staat daardoor maatschappelijk onder druk en wil zijn
zuster gunstig uithuwelijken om zijn reputatie aldus te herstellen. Maar Lucia
houdt van de aartsvijand van de familie, Edgardo van Ravenswood. Tijdens
het huwelijksfeest doodt ze haar kersverse echtgenoot in het bruidsbed. Het
gezelschap verklaart haar waanzinnig. Edgardo komt om in een duel; net vóór
hij sterft hoort hij de doodsklok luiden voor de dood van zijn geliefde.
En nog een klein lollig detail?
De begeleidende partij bij de waanzinscène bedacht Donizetti oorspronkelijk
voor een glasharmonica. Hij heeft die bij de door hem geleide voorstellingen
al vervangen door een dwarsfluit. Soms wordt de partij toch op een
glasharmonica uitgevoerd. Lastig instrument en moeilijk om iemand te
vinden die zo’n partij goed kan spelen.
In het filmpje Anna Netrebko op haar best. Ik heb er niks meer aan toe te
voegen, dan: excuus voor de rare ondertiteling, voor een vollediger versie: ga
naar YouTube.