(Door Marlies)

Er staat weer een nieuwe podcast op mijn eigen website.

Pjotr Iljitsch Tschaikovski’s  ‘Yevgeni Onegin’, dan, zoals beloofd, een
verslagje van de voorstelling in de Opera Bastille op 28 mei jl.
De Fransen noemen de opera Eugène Oneguine. Vond ik nogal aanstellerig,
maar zij hebben de opera weer naar de Bastille gehaald en met Anna Netrebko
in de hoofdrol, dus foei, Vocalies, de Fransen aanstellerig noemen…

Het was een voorstelling die ik mijn leven lang niet zal vergeten. Ik ben meer
een Verdi-mens, van het Italiaans kan ik tenminste nog een flard verstaan hier
en daar, Russisch beheers ik niet, verder dan ‘da’, ‘njet’ en ‘pravda’ (waarheid)
gaat mijn kennis niet; gelukkig werd de opera in het Frans en Engels
boventiteld. Onegin laat zich moeilijker waarderen, je moet er meer voor
doen, niet alleen de taalbarrière nemen, ook een andere mentaliteit, een
andere levensvisie proberen te doorgronden.

Ik had er in het eerste half uur moeite mee, en mijn gasten ook, ik moest
moeite doen wakker te blijven en zag links en rechts van mij koppies
knikkebollen; ik was niet alleen in mijn gevecht tegen de slaap.

Maar toen kwam de briefaria: Tatyana schrijft haar gevoelens over en naar
Onegin in een lange, lange liefdesbrief en komt eigenlijk in de nacht dat ze de
brief schrijft tot volwassenheid. De puberteit gecomprimeerd in één nacht za’k
maar zeggen. Ze onderzoekt haar gevoelens en die gevoelens evolueren van
kinderlijke, puberale flarden naar een stroom van volwassen liefde. De zaal
werd almaar stiller tijdens de lange aria; het kan niet anders of veel, heel veel
mensen herkenden iets uit hun eigen jeugd in deze aria. De zaal was wakker
en alert en de opera vloeide samen met de tijd. Weg was mijn slaperigheid én
die van de mensen om mij heen.

En na de aria ontlaadde de emotie in de zaal zich. Ik ben eigenlijk niet zo van
applaus tussendoor, het slaat vaak de sfeer van een opera kapot, maar hier
moest het gewoon, het kon niet anders. Netrebko, die liggend de aria had
beëindigd, liet de golf van emotie over zich heen komen. Ze heeft  de rol vaker
gezongen (hij past haar als een handschoen) en het was maar goed dat ze lag.
Ieder ander standje zou moeilijk volt houden zijn geweest; het duurde
minuten vóórdat de dirigent de stok weer boven de rand van de orkestbak
omhoog stak, het sein voor voorzetting.

En zo’n vrouw laat Onegin lopen, te zeer in zijn eigen hufterigheid gezonken
om in te zien dat het geluk hem toelacht: één ware vriend hebben en een
echtgenote die een complete, intelligente, warmvoelende vrouw is; het is hem
teveel. Zijn verveeldheid en emotionele neergang is te ver gevorderd om in te
zien dat het geluk zó dichtbij is. Hij wijst de liefde van leven af als een
kinderlijke  opwelling en schiet zijn vriend neer in een zinloos duel dat
voorkomen had kunnen worden als hij ook maar één seconde afstand had
kunnen nemen van zijn egoïstische zelf.

Bij de laatste wanhoopskreet van Onegin  aan het einde, schoten mij
andermaal de tranen naar de ogen. En weer een enorme ontlading, het
applaus duurde meer dan 10 minuten. Onder de indruk schuifelden wij naar
buiten, het bloedhete Parijs in, op weg naar ons laatste diner met genoeg
gespreksstof voor een hele avond.

In het filmpje een deel uit de briefaria, Anna Netrebko in The Met in 2013.