Een van de laatste klussen die ik voor Omroep Brabant
deed voordat ik met pensioen ging was een aantal artikelen
over de gevaren van ondermijning in gemeenten en
gemeenteraden. Dat was in de aanloop naar de
gemeenteraadsverkiezingen afgelopen maart.

Ik interviewde onder anderen de burgemeesters
Frank van de Meijden van Laarbeek en Elly Blanksma van
Helmond. Ook sprak ik een groot aantal voorzitters van
lokale politieke partijen en stelde hun de vraag hoe zij
voorkomen dat kwaadwillende lieden via hun partij een
voet tussen de deur krijgen van de bovenwereld.

Het begrip ondermijning heb ik altijd wat abstract gevonden
omdat er nauwelijks gevallen bekend zijn van zware
criminelen in een gemeenteraad. Dat legde ik voor aan Ad van
Mierlo van het RIEC, de anti-ondermijningsclub in
Brabant en Zeeland.

Hij begreep mijn reactie, want ondermijning is een
containerbegrip en een veelkoppig monster. De burgemeesters
die ik sprak bevestigden dat. Ze vertelden dat juist omdat
ondermijning zo’n diffuus begrip is, zij altijd op hun
qui-vive zijn.

Wat mij vooral opviel was dat die burgemeesters er serieus
werk van maakten om te voorkomen dat vooral de
witteboordencriminelen rechtstreeks of via stromannen
voet aan de grond krijgen in hun gemeenten. De burgemeesters
die ik sprak waren geen crimefighters die dagelijks met
toeters en bellen uitrukten om het kwaad te bestrijden, maar
die wel voortdurend in stilte bezig waren.

Soms gaan ze op de koffie bij iemand die kwade bedoelingen
heeft met als doel duidelijk te maken dat die kwaadwillende
gezien wordt. Soms leidt dat tot bedreigingen en soms moeten
de burgemeesters en hun gezin even “op vakantie tot een
storm is overgewaaid”.

Ze praten voortdurend met raadsleden en collega-bestuurders
om elkaar scherp te houden. Er zijn gemeenteraden die het
wel best vinden zo en die de burgemeester graag de
kastanjes uit het vuur laten halen. Een publiekelijke
steunbetuiging is dan het hoogst haalbare.

Als ik dan lees dat Jos van Rey, die toch is veroordeeld tot
een voorwaardelijke celstraf voor onder meer corruptie, in
zijn woonplaats Roermond opnieuw wethouder lijkt te worden,
dan vind ik dat een klap in het gezicht van al die burgemeesters
die hun stinkende best doen ondermijning tegen te gaan.

Ik ben benieuwd hoe de Roermondse burgemeester Rianne
Donders hier mee om gaat. Ze is in het Eindhovens Dagblad
genoemd als kandidaat voor het burgemeesterschap van
Eindhoven. Oké, namen noemen is maar een journalistiek
spelletje waarbij de journalist met hagel schiet om later te
kunnen zeggen: ik zei het toch . . . Maar dan nog.

Als Donders de komende dagen niet het landelijke nieuws
haalt omdat ze zich fier uitspreekt tegen de komst van Van Rey,
dan mag ze wat mij betreft van dat lijstje.