(Door Marlies)
Volgende halte op onze muzikale reis door Wenen: Jean Philippe Rameau’s
‘Zoroastre’.
Ensemble Pygmalion verzorgde de avond. Wat een gezelschap! Poepie-strak
en alert spelende strijkers, een slagwerker om te zoenen zo accuraat en divers
(donder en bliksem zo echt dat het publiek regelmatig ongerust begon te
schuifelen… en daar zelf om moest grinniken) en een dirigent die bijna
onderkoeld dirigeerde, zonder fratsen. Dat hoefde bij deze club ook niet, ze
hadden het goed voor elkaar, mét elkaar. Mijn enige bezwaar: de kneitervals
(vooral in het begin) spelende houten dwarsfluiten.
Ik denk dat als het verhaal ook maar een béétje scenisch gezet zou zijn, ik de
rollen beter uit elkaar had kunnen houden. Solisten liepen ook steeds op en af.
Begrijpelijk, maar af en toe dacht ik…. wie is dat nou weer…???
Zoroastre was de eerste Franse opera met allegorieën in de hoofdrol en het
plot kwam niet uit de Griekse tragedies, maar uit de Perzische religie. Daar
was een reden voor. Graham Sadler schrijft ergens dat de opera een soort
‚eerste vertegenwoordiging van de Vrijmetselarij‘ was. Librettist Cahusac, was
een vrijmetselaar en veel van de thema’s waar hij over schreef kwamen uit de
Verlichting. Zoroastre werd hoog geacht in Vrijmetselaarskringen en er zijn
parallellen te trekken tussen Rameau’s opera en Mozart’s hulde aan de
Vrijmetselarij: Die Zauberflöte; denk aan de inwijdingsriuelen, geleid door
Sarastro. Overigens werd het componeren aan Zoroastre beëindigd in he jaar
dat Mozart geboren werd.
Hebt u iets aan het plot?
Het verhaal speelt zich af in het koninkrijk Bactria en gaat over de strijd
tussen het goede, geleid door Zoroastre, de ‘stichter van de magie’ en het
slechte, geleid door de tovenaar Abramane. Bactria’s koning is dood. Hij laat
twee dochters na: Amélite -die het koninkrijk zou moeten erven – en Erinice.
Ze zijn beiden verliefd op Zoroastre. Die is verliefd op Amélite. Tovenaar
Abramane heeft Zoroastre verbannen en spant samen met Erinice, die de
troon wil én wraak op Zoroastre, omdat hij haar liefde afgewezen heeft.
Zoroastre is in ballingschap de gast van de koning van de goede feeën
Oromasès. Die zegt hem Amélite te gaan redden. Abramane en Erinice willen
Amélite dwingen de troon af te wijzen. Dan verschijnt Zoroastre, bevrijdt
Amélite en vernietigt het fort. Amélite wordt de nieuwe koningin.
Abramane en Erinice strijden over het mislukken van hun plannen. Zoroastre,
Amélite en het volk van Bactria verzamelen zich om de Hogere Macht te eren
en het huwelijk van Zoroastre en Amélite te vieren. Abramane kidnapt
Amélite. Zoroastre bereidt zich voor op oorlog.
Abramane hoort dat de strijd tussen de geesten van goed en kwaad slecht voor
hem aan het aflopen is. Hij brengt een offer aan de god van het kwaad en
roept Haat, Wraak en Wanhoop op.
Erinice heeft inmiddels berouw over haar gedrag. Abramane laat een
geketende Amélite zien. Hij wil dat Zoroastre zich overgeeft. In plaats daarvan
roept Zoroastre de goden op en ze verslaan Abramane en zijn slechte priesters
met bliksem. Eind goed al goed.
Als zo vaak vond ik de mezzo die de slechte vrouw speelt interessanter dat de
slachtoffer-vrouw, maar da’s voor u geen nieuws. Mooie melodieën ook, maar
net als het lekker begon te lopen kwam er weer een ander themaatje langs,
daar kon niemand iets aan doen en Rameau hád er iets aan moeten doen; de
mode in zijn tijd was nou eenmaal anders…
In het filmpje een opname van een stukkie uit de opera, met mooi ‘toegepast’
ballet. Ik meen het theater van Drottningholm te herkennen. Daar was ik dit
jaar voor Don Giovanni, het cirkeltje is weer rond!