(Door Marlies)
Allemaal leuke dingen in Amsterdam deze zomer. Nu schreeuwt Facebook me
het weer tegemoet: Sir (let wel: Sir!) Bryn Terfel zingt een van zijn
lievelingsrollen op 4 juni in het Concertgebouw: duvel Mephisto in Gounod’s
‘Faust’.
De website van het Concertgebouw noemt Terfel’s vertolking van de rol
terecht ‘elektriserend’. Behalve Faust de hel in lokken, lijkt het hem ook te
lukken het publiek mee te voeren naar duivelse omgevingen.
Oh, heerlijk: ik ben dol op bad guy’s en girls in films, in opera’s en in boeken,
allemaal veel interessanter dan de gekwelde sopraan uithangen met rugje-
van-handje-tegen voorhoofd: “o, o, wat heeft het leven mij weer beet…”, niks
hoor: liever scheldend en tierend ten onder, dan lijdzaam wegkwijnen, wat u?!
Doe mij maar Don Giovanni, Mephisto, Abigaille, Lady Macbeth, Azucena,
Carmen, Scarpia (trouwens ook ooit weergaloos door Terfel vertolkt) om maar
eens een paar operarollen te noemen, volgorde volstrekt willekeurig en
volledigheid niet beoogd…
En Al Pacino in ‘The Devils Advocate’, Dexter in de gelijknamige serie, Glen
Close in ‘Fatal Attraction’ die het konijn van haar slachtoffergezin vangt en het
te koken zet op het vuur… En diezelfde Glen Close als Cruella de Vil in ‘101
Dalmations’. Ook hier weer geen volledigheid beoogd en er zijn natuurlijk veel
meer rollen en momenten te noemen…
Goed, Vocalies, terug naar Bryn: zijn verschijnen in het Concertgebouw (waar
hij al memorabele rollen en concerten heeft neergezet, zie YouTube) is een
mooie aanleiding om de Mefistofele-aria eens te laten horen, maar dan van
een andere componist, van Arrigo Boito (ook librettist van Verdi) in de
gelijknamige opera, de enige die hij ooit componeerde.
In plaats van u te vermoeien met de plot van Faust, die u natuurlijk al lang
kent is hieronder een vrije vertaling van de aria ‘Son lo spirito che nega’ uit
Mefistofele.
Son lo Spirito che nega sempre tutto; l’astro, il fior.
Ik ben de geest die altijd alles ontkent: de sterren, de bloemen
Il mio ghigno e la mia bega turban gli ozi al Creator.
Mijn gesneer en mijn vijandigheid verstoren de rust van de schepper.
Voglio il Nulla e del Creato la ruina universal.
Ik wil het niets en de totale vernietiging van het universum.
È atmosfera mia vital ciò che chiamasi Peccato. Morte e Mal!
Ik kik op wat men zonde noemt. Dood en verderf!
Rido e avvento questa sillaba: No!
Ik lach en sneer slechts deze ene lettergreep: Nee!
Struggo, tento, ruggo, sibilo: No.
Ik vernietig, ik verleid, ik schreeuw, ik sis: Nee.
Mordo, invischio, struggo, tento, ruggo, sibilo: No.
Ik bijt, ik verstrik, ik vernietig, ik schreeuw, ik sis: Nee.
fischio, fischio, fischio, fischio, fischio!,
Ik fluit!
Parte son d’una latebra del gran Tutto: Oscurità.
Ik maak deel uit van het grote niets
Son figliuol della Tenèbra che Tenèbra tornerà.
Ik ben zoon van de duisternis en zal ernaar terugkeren.
S’or la luce usurpa e afferra il mio scettro a ribellion
Al heerst het licht en probeert het mijn scepter af te pakken,
poco andrà la sua tenzon, v’è sul Sol e sulla Terra: Distruzion!
het gevecht zal niet lang duren: over zon en aarde zal vernietiging heersen…
Zo, eej, da’s nogal: veel leuker dan het verhaaltje over de plot van Faust. Je
krijgt er kippenvel van terwijl je het zit te vertalen. Nooit gedacht trouwens,
dat het handig is als je als operazanger op je vingers kunt fluiten, zou ik best
willen kunnen.
De aria is eigenlijk een zware, fikse bas-aria en Terfel is een tamelijk lichte
bariton, maar hij zoekt het in het venijn en slaagt daar uitstekend in. Je zou er
bijna bas voor willen zijn. Ik zocht de aria op van andere grootheden en die
doen het prima, maar dat vuige, venijnige, snerende van Terfel krijgt niemand
te pakken. Garantie voor een prachtige avond in het Concertgebouw, al is het
dan met ‘Faust’ van Gounod en niet met Mefistofele van Boito!