De komende weken zal hemel en aarde bewogen worden om te achterhalen wie het Lek
van Den Bosch is. Gisteren onthulde het Brabants Dagblad dat niet de inmiddels voorgedragen
Jack Mikkers, maar Jan Hamming de eerste keus was voor het burgemeesterschap van de
hoofdstad. Er was gelekt.
Als alles volgens de platgetreden paden gaat zal er een officieel onderzoek komen. In veel
gevallen is de conclusie daarna dat niet te achterhalen is wie gelekt heeft. Wat dan blijft is
een brok frustratie en onderling wantrouwen.
Het is maar de vraag of er in het Bossche geval vanuit de vertrouwenscommissie is gelekt.
Ik kan niet 1-2-3 bedenken wie daar voordeel bij heeft. Soms gaat lekken langs heel banale
stroompjes.
Je hebt de lekkers die er persoonlijk of algemeen belang bij hebben om journalisten
informatie toe te spelen. Er mensen die bewust lekken om misstanden aan de kaak stellen.
Daar kun je als organisatie niks anders aan doen dan die misstanden voorkomen. Soms zijn
er van die sneaky lekkers die er persoonlijk beter van worden. Dat zijn voor journalisten de
meest lastige want voor je het weet laat je je voor een karretje spannen.
Dan heb je nog de mensen die niet in de gaten hebben dat ze lekken. Stel je bent lid van
een vertrouwenscommissie en je worstelt. Op een dag vraagt je vrouw waarom je al dagen
chagrijnig bent tegen de kinderen. Je vertelt je verhaal en denkt dat je vrouw wel begrijpt dat
ze daar met niemand over mag praten. ’s Avonds haalt je vrouw de kinderen op bij oma. Oma
zegt dat de kinderen hebben geklaagd dat pappa chagrijnig is. Je legt oma uit wat er aan de
hand is en bindt haar op het hart te zwijgen. Oma, trots op haar schoonzoon in de gemeenteraad,
vertelt ’s avonds op de verjaardag van de buurvrouw, hoe het raadslid worstelt. Iets met een
burgemeestersbenoeming. De buurvrouw heeft een neefje bij de krant die ze wel eens een
keer wil aftroeven met geheimpjes. De buurvrouw tipt het neefje dat er iets goed mis is ten
stadhuize. Het neefje is een goede journalist met een netwerk en doet zijn werk.
Dan heb je nog de dombo’s onder de lekkers. Een praktijkvoorbeeld. We hebben meneer A,
zijn partner vriendin B en haar vriendin C. C. tipt de redactie over een zaak die op dat moment in
Brabant van groot gewicht is. Ze heeft het van B. en die heeft het van partner A. die erbij betrokken
is. C. vraagt ons alle sporen die naar haar zouden kunnen leiden te wissen want dat zou haar de
vriendschap met vriendin B. kosten. Met zulke vrienden heb je geen vijanden meer nodig.
Je vraagt je af waarom zo’n vrouw haar vriendschap op het spel zet. Volgens mij is dat een
menselijke trek. Mensen kunnen maar moeilijk geheimen bewaren. Ze willen zich met heimelijke
informatie belangrijk maken.
Facebook staat overigens vol met dingen die voor betrokkenen beter binnenskamers kunnen
blijven. Mensen lekken daar onophoudelijk omdat ze denken dat niemand anders dan hun eigen
vrienden dat zien. Ze hebben niet in de gaten dat elk mediabedrijf de hele dag alle social media afstroopt.
Besloten groepen zijn niet zo besloten als mensen denken.
Er is wel eens een vergelijking getrokken tussen de ouderwetse dorpspomp en de social media.
Er is één verschil: als je water uit de dorpspomp wilde moest je zwengelen, social media daarentegen
stromen vanzelf over.