Wat mij betreft was het de week van de mondige burger. Kinderen van hoger
opgeleide ouders gaan vaker naar een hogere opleiding dan even slimme
kinderen van lager opgeleide ouders.
Als ik de media mag geloven komt dat omdat hoger opgeleide ouders
mondiger zijn en beter in staat zijn onderwijzers van hun gelijk te overtuigen.
Ik worstel een beetje met het begrip mondig.
Meestal heb ik het gevoel dat lager opgeleiden mondiger zijn. Het zijn vaak
niet de grootste slimmeriken die tekeer gaan tegen artsen,
gemeenteambtenaren, stadswachten, ambulancebroeders, brandweermensen
en tegenwoordig ook politiemensen. En over wie we dus – ook in de media –
het meest horen.
Als ik kijk naar de taalkundige en inhoudelijke reacties op internetfora
bekruipt mij ook steevast het gevoel dat dit mondige deel van de natie met
veel kabaal een mening verkondigt waar niet echt over is nagedacht.
Ik heb eens opgezocht wat het woord mondig betekent volgens geleerde
boeken. Er zijn verschillende betekenissen, maar door de bank genomen
betekent het dat iemand voor zichzelf kan opkomen.
Blijkbaar heb je mensen die in staat zijn op te komen voor het belang van hun
kinderen. Volgens socioloog Herman van de Werfhorst leggen hoogopgeleide
ouders meer druk op leerkrachten. Ze zijn mondiger (daar is het woord weer) en
veeleisender dan laagopgeleide ouders. Voor jezelf opkomen betekent in dit
verband schijnbaar dat je druk legt op anderen.
Dan heb je laagopgeleide mensen die gewoon niet mondfiat genoeg zijn om
voor zichzelf en hun kinderen op te komen. Die zijn niet mondig zolang hoger
opgeleide leraren ze niet de moeite waard vinden een handje te helpen bij het
formuleren van de goede tekst om hun kind een betere toekomst te bieden.
Het zijn de mensen van die ik denk dat ze best een beetje hulp kunnen
gebruiken.
Tenslotte heb je de mensen die waarschijnlijk zelf vinden dat ze heel goed
voor zichzelf en de hele natie op komen als ze op een internetforum een
politicus enge ziektes toe wensen. Of de mensen die tekeer gaan tegen
ambulancepersoneel omdat ze flippen in noodsituaties.
Mondig had voor mij altijd een positieve klank. Het woord stond gelijk aan
emanciperen en verheffing van het volk, de reden waarom mijn generatie in
de journalistiek ging. Maar ik zal het woord mondig niet meer zo lichtvaardig
in de mond nemen.