(Door Marlies)

De scheurkalender op ons toilet triggerde mij tot het schrijven van dit stukkie
van vandaag. Weest u gerust; heel veel intiemer dan deze mededeling over ons
toilet wordt het niet…

De vraag boven de tekst: ‘Wat is het oudste orkest van Europa?’

Laat ik nou toch het antwoord daarop weten: Staatskapelle Dresden,
opgericht in 1548 en thuis in de Semperoper in Dresden. Op zich is dat feit
niet wereldschokkend, maar er is nog een toevalligheid, een serendipity (ik
vind dat een geweldig woord) zo u wil: ergens tussen kerst en oud en nieuw zit
ik in diezelfde Semperoper en luister naar datzelfde orkest. Ik ben met gasten
van Musico namelijk de kerstdagen in Leipzig; we maken op een van de dagen
een uitstapje naar Dresden en een van de prachtige producties die we tijdens
deze dagen bezoeken is Tsjaikovski’s geweldige opera Yevgeni Onegin (de
Duitsers noemen de man Eugen Onegin). Ik zag ‘m in mei van dit jaar in een
bloedheet Parijs (de Fransen noemen de man trouwens Eugène Oneguin) en
was verkocht.

Weet u wat? Ik schrijf de komende weken, aanlopend naar kerst, af en toe een
stukkie over de producties die we dan gaan zien. U kunt dan meegenieten van
de voorpret en ik kom weer een beetje op toeren. Het was de afgelopen tijd zo
druk in mijn hoofd en mijn leven dat ik nauwelijks toekwam aan het schrijven
van stukkies; dit is een mooie gelegenheid om weer aan de slag te gaan.

Meteen dan maar over  Yevgeni Onegin? (Laten we Tsjaikovski de eer
bewijzen de opera en de man hun (fonetisch) Russische naam te geven).

In november 1836 raakt dichter Alexander Pushkin zo geïrriteerd over de
avances naar zijn vrouw door een Franse luitenant, dat hij hem uitdaagt voor
een duel. Op de avond van 8 februari 1837 wordt hij doodgeschoten, op dat
moment op het toppunt van zijn roem. Apart (en dat is zachtjes uitgedrukt):
het was dezelfde scène die hij in zijn zes jaar daarvóór gepubliceerde boek
Eugène Onéguine beschreven had.

Tsjaikovski gebruikt dit meesterwerk uit de Russische literatuur en schrijft er
de gelijknamige opera over. Onegin is een man, zowel ironisch als sympathiek
(nou ja, sympathiek, ik vind ‘m een onsociale hufter), die verbitterd is geraakt
door het society-leven-bestaan, die liefde afwijst uit een misplaatst gevoel
voor ijdelheid en die uit trots zijn beste vriend doodt en daarmee de rest van
zijn leven in uiterste wanhoop moet slijten.

Ik laad het filmpje op van de trailer van Yevgeni Onegin met Anna Netrebko
als Tatjana, in het slot van de brief-aria. Netrebko is dezer tijden op de toppen
van haar kunnen. Hier in het filmpje is ze wat stevig van postuur en dat heeft
ze nodig (in Brabant zouden we zeggen “dan hedde wa bij te zetten”): Tatjana
is een bijzonder pittige rol om te zingen. Netrebko is trouwens niet alleen een
ideale Tatjana, ze is ook een ideale Lucia (in Lucia di Lammermoor) en een
ideale Mimi (in La Boheme) en…

Je merkt dat het fijn is om in je moerstaal te kunnen zingen; het maakt de
loodzware aria (in totaal duurt-ie geloof ik een minuut of acht) makkelijker.
Dit ligt zo dichtbij haar…

Er is trouwens weer genoeg te genieten op YouTube. De finale uit Onegin is er
ook te vinden, in verschillende samenstellingen. Ik besloot geen filmpje op te
laden met Netrebko en Hvorostovsky: ik zou er niet naar kunnen luisteren
zonder weer heel verdrietig te worden over het verlies van Dima
Hvorostovsky, maar als u wil: prachtig, prachtig!